Het kweken van paddenstoelen en mycologie, de studie van paddenstoelen, zijn fascinerende gebieden die steeds meer liefhebbers aantrekken, zowel amateurs als professionals.
Voor wie wil beginnen met het kweken van paddenstoelen in het laboratorium of thuis, is het gebruik van petrischalen een onmisbare start.
Deze praktische gids legt uit waarom je petrischalen gebruikt, hoe je het juiste kweekmedium kiest, en presenteert een eenvoudige methode om agar te bereiden en te gieten voor je mycologische experimenten.
Waarom petrischalen gebruiken in de mycologie?
Petrischalen zijn platte, transparante containers, meestal van plastic of glas, die voornamelijk worden gebruikt om micro-organismen te kweken op een voedingsagar.
In de mycologie creëren ze een gecontroleerde omgeving om de groei van paddenstoelen te observeren en bestuderen, of het nu voor onderzoek, klonen, stamselectie of gewoon leren is. Petrischalen bieden verschillende voordelen:
- Controle over kweekomstandigheden : Ze maken het mogelijk parameters te manipuleren zoals het type medium, temperatuur, vochtigheid en lichtblootstelling.
- Eenvoudige observatie : Het transparante deksel vergemakkelijkt directe observatie van de ontwikkeling van mycelia zonder de schaal te openen, waardoor het risico op besmetting wordt geminimaliseerd.
- Gemakkelijk isoleren en selecteren : Petrischalen maken het mogelijk specifieke stammen te isoleren of gezonde mycelia te selecteren voor toekomstige kweek.
De verschillende kweekmedia voor petrischalen en hun nut
De keuze van het kweekmedium is cruciaal in de mycologie, omdat het direct de groei en gezondheid van paddenstoelen beïnvloedt. Kweekmedia worden geleverd in poedervorm om met water te mengen en zijn verrijkt met diverse voedingsstoffen om de groei van paddenstoelen te bevorderen. Hier zijn de belangrijkste soorten kweekmedia en hun toepassingen:
-
Medium "MEA+" (Malt Extract Agar + Peptone)
Rijk voedingsmedium, geschikt voor de kweek van de meeste mycelia. Het bevordert ook de ontwikkeling van bacteriën, waardoor het een goede keuze is om de zuiverheid van de lucht of monsters te testen (contaminatietests).
Voedingsbodem "Sabouraud + Antibioticum"
Verrijkt met een antibioticum (meestal chloramfenicol), beperkt dit medium de bacteriële groei en wordt het zeer selectief. Het is ideaal voor gevoelige handelingen zoals het klonen van wilde schimmels of de kieming van sporen, vooral onder niet-steriele omstandigheden. De myceliumgroei kan echter iets trager zijn dan bij een medium zoals MEA+.
Voedingsbodem "Water Agar" (WA)
Zuivere agar zonder toegevoegde voedingsstoffen. Gebruikt voor:
-
de zuivering van stammen uit besmet weefsel,
-
de natuurlijke selectie (alleen de schimmels overleven),
-
specifieke observaties (morfologie, langzame groeiproeven). Het is een neutraal medium, nuttig als overgangsstap.
Voedingsbodem "PDA" (Potato Dextrose Agar)
Gemaakt van aardappelextract en glucose, het is een klassieke en universele voedingsbodem in de mycologie. Het stimuleert de groei van mycelium en maakt goede observatie mogelijk.
Gebruikt voor:-
de algemene kweek van mycelium,
-
de bewaring van stammen,
-
de biomassa-productie.
Het is echter gevoelig voor besmettingen vanwege het hoge suikergehalte.
Voedingsbodem "MYA" (Malt Yeast Agar)
Bevat mout- en gistextract. Het is bijzonder geschikt voor:
-
de kieming van sporen,
-
de veeleisende soorten (zoals Hericium erinaceus of bepaalde bossoorten),
-
de omstandigheden waarin een krachtige groei wordt nagestreefd.
Het kan verrijkt worden met peptone om een zeer complete voedingsbodem (MYPA) te worden.
Medium "GYEA" (Glucose Yeast Extract Agar)
Een eenvoudig maar voedzaam medium, bestaande uit glucose, gistextract en agar.
Voordelen :-
snelle groei,
-
formulering gemakkelijk aan te passen,
maar minder gebruikt in routinematige kweek dan MEA of PDA.
Medium "Corn Meal Agar" (CMA)
Minder rijk, vaak gebruikt om de morfologie van reproductieve structuren (zoals sporen of gespecialiseerde hyfen) te observeren.
Weinig gebruikt in productie, maar nuttig in laboratorium of bij taxonomische identificatie. -
U kunt ook onze steriele petrischalen verkrijgen, perfect voor deze toepassingen, hier.
Recept voor het bereiden van MEA- of Sabouraud-agar
Het bereiden van een agarplaat is een essentiële stap voor de kweek van schimmels in petrischalen. Hier leest u hoe u eenvoudig een MEA- of Sabouraud-kweekmedium maakt:
Benodigde ingrediënten :
- 47 g MEA- of Sabouraud-mediumpoeder.
- 1 liter warm water (bij voorkeur gedestilleerd of gedeïoniseerd).
Bereidingsstappen :
-
Mengsel : Los 47 g mediumpoeder op in 1 liter warm water. Roer goed om ervoor te zorgen dat het poeder volledig is opgelost.
-
Sterilisatie : Steriliseer het mengsel op 121°C (15 PSI) gedurende 20 tot 30 minuten. Dit kan worden gedaan met een autoclaaf of een snelkookpan. Deze stap is cruciaal om alle ongewenste micro-organismen te elimineren.
-
Koeling : Laat het mengsel afkoelen tot ongeveer 45-50°C. Deze koeling is belangrijk om condensatie op de deksels van de petrischalen te voorkomen.
-
Gieten: Giet in een steriele omgeving (onder een laminaire flowkast of bij een Bunsenbrander) de agar in de petrischalen. Zorg ervoor dat de agar een dikte heeft van ongeveer 0,5 tot 1 cm.
-
Sluiting: Sluit de petrischalen snel om besmetting door omgevingslucht te voorkomen.
Steriliteitstechnieken in de Mycologie
Steriliteit is een van de belangrijkste factoren bij het kweken van paddenstoelen, omdat contaminanten zoals bacteriën en schimmels snel uw culturen kunnen binnendringen en uw werk kunnen verpesten. In de mycologie is het daarom essentieel om gedurende het hele kweekproces een steriele omgeving te handhaven om betrouwbare resultaten te verkrijgen. Hier zijn enkele onmisbare steriliteitstechnieken om het risico op besmetting te minimaliseren.
1. Gebruik van een laminaire flowkast
Een laminaire flowkast is een apparaat dat is ontworpen om een steriele omgeving te bieden door lucht te filteren en in een uniforme richting te blazen. Dit beperkt de circulatie van besmette lucht over werkoppervlakken. Als u geen flowkast heeft, kunt u werken bij een Bunsenbrander vlam, die een barrière van steriele lucht creëert.
2. Draag handschoenen en een mondkapje
Draag voor elke handeling steriele handschoenen en een mondkapje. Desinfecteer uw handschoenen met 70% isopropylalcohol voordat u elke handeling begint. Dit vermindert de kans op overdracht van contaminanten van de handen naar de culturen.
3. Sterilisatie van gereedschap
Alle gebruikte gereedschappen, zoals scalpels, pincetten of naalden, moeten worden gesteriliseerd. Het gebruik van een Bunsenbrander om deze instrumenten door hitte te steriliseren is een gangbare methode. Het is ook mogelijk ze te steriliseren met 70% isopropylalcohol gevolgd door een vlam om alcoholresten te verbranden.
4. Sterilisatie van kweekmedia
De kweekmedia (agar, vloeistoffen) moeten voor gebruik worden gesteriliseerd. De meest gebruikelijke methode is ze te autoclaveren of in een snelkookpan te verhitten op 121°C gedurende 20 tot 30 minuten om alle ongewenste micro-organismen te elimineren.
5. Desinfectie van het werkoppervlak
Het werkoppervlak moet zorgvuldig worden gereinigd en gedesinfecteerd voor en na elke werksessie. Een spray met 70% alcohol of een verdunde bleekoplossing kan worden gebruikt om oppervlakken, schalen en ander te hanteren materiaal te desinfecteren.
6. Minimale opening van petrischalen
Wanneer u met petrischalen werkt, is het belangrijk om ze zo min mogelijk te openen en de opening naar de stroom van steriele lucht of de Bunsenbrander te richten om besmetting door omgevingslucht te voorkomen.
Typisch Voorbeeld: Een Carpophore uit de Natuur nemen voor een Cultuur
Hier is een voorbeeld dat de stappen beschrijft om een vruchtlichaam (zichtbaar deel van de paddenstoel) uit de natuur te nemen, het te kweken op Sabouraud-agar + chloramfenicol voor klonen, het vervolgens te vermenigvuldigen op MEA-agar en tenslotte een vloeibare cultuur uit te voeren.
Stap 1: Voorbereiding van de Kweekmedia
- Bereid een Sabouraud-agar + chloramfenicol volgens de instructies beschreven in het vorige artikel.
- Bereid ook een MEA-agar voor die later zal worden gebruikt voor de vermenigvuldiging van het mycelium.
Stap 2: Monstername van het Vruchtlichaam
- Vind een gezond vruchtlichaam in de natuur.
- Reinig in een steriele omgeving het oppervlak van het vruchtlichaam met een met isopropylalcohol doordrenkt watje om de meeste externe verontreinigingen te verwijderen. Scheur de paddenstoel zonder de interne delen aan te raken.
- Snijd met een gesteriliseerd scalpel een klein stukje van het interne weefsel van de paddenstoel. Werk snel om blootstelling aan lucht te minimaliseren.
Stap 3: Inoculatie op Sabouraud-agar + Chloramfenicol
- Plaats in een petrischaal met Sabouraud-agar verrijkt met chloramfenicol (om bacteriegroei te beperken) het stuk weefsel dat is genomen.
- Sluit de petrischaal snel en plaats deze in een incubator bij een geschikte temperatuur (meestal rond 25-27°C voor de meeste paddenstoelsoorten).
- Controleer de schaal regelmatig om de groei van het mycelium te observeren, dat zich zou moeten tonen als witte filamenten.
Stap 4: Vermenigvuldiging op MEA-agar
- Zodra het mycelium goed ontwikkeld is op de Sabouraud-agar, verplaats je een stuk van dit gezonde mycelium met een steriel scalpel naar een nieuwe petrischaal met MEA-agar.
- Deze overdracht versnelt de groei van het mycelium in een voedzamer medium.
Stap 5: Voorbereiding van een Vloeibare Cultuur
- Wanneer het mycelium zich goed heeft verspreid op de MEA-agar, is het tijd om over te schakelen op een vloeibare cultuur voor een grotere biomassa-productie.
- Bereid een steriel vloeibaar kweekmedium, zoals moutenbouillon, door het te steriliseren in de autoclaaf.
- In een bioreactor of een steriele fles, inoculeer dit medium met een stuk mycelium dat is genomen van de MEA-agar.
- Plaats het flesje in een droge en donkere omgeving bij een geschikte temperatuur en schud het regelmatig om een goede beluchting van het medium te garanderen.
