Psychedelische paddestoelen, voornamelijk soorten van het geslacht Psilocybe, worden al millennia gebruikt vanwege hun hallucinogene effecten.
Echter, de laatste jaren heeft hun therapeutisch potentieel een groeiende interesse gewekt binnen de wetenschappelijke gemeenschap. Bekende experts zoals Dr. Roland Griffiths van de Johns Hopkins University, Dr. Robin Carhart-Harris van het Imperial College London, en Dr. Matthew Johnson, eveneens van de Johns Hopkins University, staan aan de voorhoede van het onderzoek naar psychedelica.
Dit onderzoek effent de weg voor een nieuw begrip van potentiële behandelingen voor aandoeningen zoals depressie, verslavingen en andere psychische stoornissen die resistent zijn tegen conventionele behandelingen.
Dit artikel onderzoekt de geschiedenis, traditionele gebruiken en de ethische en juridische kwesties rond deze paddestoelen, met bijzondere nadruk op hun potentiële rol bij de behandeling van verslavingen en depressies. We zullen ook andere psychedelische paddestoelen bekijken, zoals de vliegenzwam (Amanita muscaria), en hun gebruik in verschillende culturen wereldwijd.
1. Geschiedenis van Psychedelische Paddestoelen
1.1. Sjamanistische en Rituele Gebruiken
Psychedelische paddestoelen hebben een lange geschiedenis van gebruik in sjamanistische en spirituele rituelen. In Midden-Amerika waren paddestoelen van het geslacht Psilocybe heilig voor de Azteken, die ze "teonanácatl" noemden, of "vlees van de goden".
Deze paddestoelen werden geconsumeerd tijdens religieuze ceremonies om in contact te komen met geesten of om profetische visioenen te ontvangen. De sjamanen, of curanderos, gebruikten deze paddestoelen om ziekten te diagnosticeren, zieken te genezen en contact te maken met de geestelijke wereld.
1.2. Gebruik van de Amanita Muscaria
De vliegenzwam (Amanita muscaria), een andere psychotrofe paddenstoel, werd gebruikt in sjamanistische rituelen in Siberië en delen van Europa. In tegenstelling tot psilocybe-paddenstoelen bevat de vliegenzwam muscimol en iboteenzuur, die zeer verschillende hallucinogene effecten veroorzaken.
De vliegenzwam (Amanita muscaria) is een psychotrofe paddenstoel die al eeuwenlang wordt gebruikt in sjamanistische rituelen in Siberië en delen van Europa. In tegenstelling tot psilocybe-paddenstoelen bevat deze paddenstoel muscimol en iboteenzuur, verbindingen die zeer verschillende hallucinogene effecten veroorzaken.
In Siberische tradities consumeerden sjamanen de vliegenzwam om in trance te raken, te communiceren met geesten en toegang te krijgen tot veranderde bewustzijnstoestanden. Controversiële theorieën, zoals die voorgesteld door Aleister Crowley en Robert Gordon Wasson, suggereren zelfs dat deze paddenstoel de oorsprong zou kunnen zijn van de mythe van soma védique, een heilige drank in oude Indo-Europese culturen.
Medicinaal potentieel en gebruik in microdoseringen
Onlangs is de interesse in de vliegenzwam hernieuwd vanwege de potentiële voordelen bij gebruik in microdoseringen. Microdoseringen bestaan uit het innemen van een zeer kleine hoeveelheid muscimol, voldoende om van de effecten te profiteren zonder hallucinaties te veroorzaken. Getuigenissen suggereren dat deze praktijk kan helpen de stemming te verbeteren, angst te verminderen en zelfs bepaalde symptomen van neurologische aandoeningen te verlichten. (zie referenties hieronder).
Het is echter cruciaal te benadrukken dat deze praktijk met grote voorzichtigheid en onder toezicht van specialisten moet worden uitgevoerd, omdat een verkeerde dosering ernstige bijwerkingen kan veroorzaken.
Het is ook belangrijk op te merken dat de vliegenzwam niet eetbaar is zonder de juiste voorbereiding. Het gebruik ervan vereist diepgaande expertise, en consumptie, als het niet correct wordt bereid, kan ernstige gezondheidsrisico's met zich meebrengen. Daarom raden wij sterk af het in te nemen zonder de nodige voorzorgsmaatregelen.
1.3. De introductie van psychedelische paddenstoelen in het Westen
Het Westen ontdekte psychedelische paddenstoelen vooral dankzij de ethnobotanicus R. Gordon Wasson, die hun gebruik populair maakte na zijn ontmoeting met Maria Sabina, een Mazateekse sjamaan uit Mexico, in 1955.
Zijn onderzoek trok de aandacht van wetenschappers en kunstenaars en luidde een nieuw tijdperk van psychedelische verkenning in de jaren 1960 in. Sindsdien zijn psychedelische paddenstoelen het onderwerp geworden van talrijke wetenschappelijke studies die gericht zijn op het begrijpen van hun effecten op de hersenen en hun therapeutisch potentieel.
2. Gebruik en effecten van psychedelische paddenstoelen
2.1. Neurobiologische werkingsmechanismen
Wanneer het wordt ingenomen, wordt psilocybine snel omgezet in psilocine, de actieve vorm die voornamelijk werkt op de serotonine 5-HT2A-receptoren in de hersenen. Deze interactie veroorzaakt een reeks veranderingen in sensorische en cognitieve waarneming.
Psilocine lijkt een toename van de connectiviteit tussen verschillende hersengebieden te bevorderen, terwijl het tegelijkertijd de activiteit in het Default Mode Network (DMN) vermindert, een gebied dat geassocieerd wordt met zelfbewustzijn en piekeren.
Deze vermindering van de activiteit van het DMN wordt vaak geassocieerd met ervaringen van ego-ontbinding, waarbij de grenzen tussen het zelf en de buitenwereld vervagen.
2.2. Neuroplasticiteit en hersenherstel
Studies hebben aangetoond dat psilocybine neuroplasticiteit kan stimuleren, dat wil zeggen het vermogen van de hersenen om nieuwe synaptische verbindingen te vormen en zich te herconfigureren.
Bijvoorbeeld, een onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift Neuron in 2019 toonde aan dat psilocybine de groei van dendrieten kan bevorderen en de dichtheid van neuronale verbindingen kan verhogen, wat wijst op een potentieel voor het herstel van hersencircuits die beschadigd zijn door chronische mentale ziekten zoals depressie.
2.3. Psychologische en spirituele effecten
De psychologische effecten van psilocybine kunnen sterk variëren afhankelijk van de dosis, de omgeving en de gemoedstoestand van de gebruiker, concepten die vaak worden samengevat met de termen "set and setting". Bij lage doses kan het lichte sensorische vervormingen, een verhoogde waarneming van kleuren en vormen, en meer introspectie veroorzaken.
Bij hogere doses kunnen gebruikers visuele en auditieve hallucinaties ervaren, een diepe vervorming van de realiteit, en ervaringen van ego-ontbinding.
Deze ervaringen kunnen spiritueel en introspectief zijn, waardoor individuen zich kunnen herverbinden met begraven emoties of bredere existentiële concepten.
Studies hebben aangetoond dat deze ervaringen blijvende veranderingen in de levensperceptie kunnen veroorzaken, een vermindering van de doodsgerelateerde angst, en een gevoel van eenheid met het universum.
3. Recente onderzoeken naar psilocybes en mentale gezondheid
3.1. Behandeling van depressie
Onderzoek naar het gebruik van psilocybine voor de behandeling van therapieresistente depressie behoort tot de meest veelbelovende. Klinische studies, waaronder die van Dr. Robin Carhart-Harris aan het Imperial College London, hebben aangetoond dat psilocybine, toegediend onder medische supervisie, kan leiden tot een snelle en aanhoudende vermindering van depressieve symptomen bij patiënten met een ernstige depressie.
Bijvoorbeeld, een studie gepubliceerd in 2021 in The New England Journal of Medicine vergeleek de effectiviteit van psilocybine met die van traditionele antidepressiva en toonde aan dat psilocybine even effectief, zo niet effectiever, was voor sommige patiënten.
3.2. Behandeling van verslavingen
Psilocybine toont ook aanzienlijk potentieel bij de behandeling van verslavingen.
Onderzoek, waaronder dat van Dr. Matthew Johnson aan de Johns Hopkins University, heeft aangetoond dat psilocybine kan helpen bij het doorbreken van dwangmatige denkpatronen die geassocieerd zijn met verslaving aan stoffen zoals alcohol, tabak en opioïden.
Een studie uit 2014 toonde aan dat 80% van de deelnemers aan een nicotineverslavingsbehandelprogramma, dat psilocybine-sessies omvatte, zes maanden na de behandeling abstinent bleef.
Deze resultaten zijn bijzonder veelbelovend gezien de vaak lage slagingspercentages van traditionele behandelingsmethoden.
3.3. Lopende en toekomstige klinische proeven
Klinische proeven met psilocybine nemen wereldwijd toe.
Naast de behandeling van depressie en verslavingen, onderzoeken studies het potentieel ervan voor de behandeling van andere psychische stoornissen, zoals posttraumatische stressstoornis (PTSS), angststoornissen en obsessief-compulsieve stoornissen (OCS).
Bijvoorbeeld, een lopende studie aan de Yale School of Medicine onderzoekt de effectiviteit van psilocybine bij de behandeling van angst bij terminale kankerpatiënten, met als doel het verminderen van existentiële angst gerelateerd aan de dood.
4. De "Stack" van Paul Stamets en de synergie met Lion's Mane
Paul Stamets, een wereldberoemde mycoloog, stelde een protocol voor genaamd de "Stamets Stack", die microdosering van psilocybine combineert met paddenstoelen zoals Lion's Mane (Hericium erinaceus) en niacine (vitamine B3).
Deze "stack" is ontworpen om de neurogene effecten van paddenstoelen te maximaliseren en de neuronale connectiviteit te verbeteren.
Lion's Mane is een niet-psychoactieve paddenstoel die bekend staat om zijn neuroprotectieve eigenschappen en zijn vermogen om de productie van NGF (nerve growth factor), een essentieel eiwit voor de ontwikkeling en het overleven van neuronen, te stimuleren.
Door psilocybine te combineren met Lion's Mane suggereert Stamets dat deze synergie mogelijk de neuroplasticiteit kan versterken en het herstel van de hersenen na een trauma of verslaving kan bevorderen.
Het onderzoek naar de "Stamets Stack" bevindt zich nog in een vroeg stadium, maar de eerste resultaten zijn veelbelovend. Lopende studies onderzoeken de effectiviteit van deze benadering om cognitieve functies en hersenresistentie te verbeteren, vooral bij mensen met neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer.
5. Wetgeving en ethiek in Frankrijk en België
5.1. Wetgeving in Frankrijk
In Frankrijk is psilocybine sinds 2005 geclassificeerd als een verdovende stof, wat bezit, productie en gebruik illegaal maakt. Hoewel er discussies zijn over een mogelijke herintroductie van psilocybine voor therapeutische doeleinden, blijft de huidige wetgeving streng.
Toch beginnen er stemmen op te gaan om deze wetgevingen te herzien, vooral gezien het groeiende wetenschappelijke bewijs dat de effectiviteit van psilocybine aantoont bij de behandeling van bepaalde mentale aandoeningen.
Organisaties zoals de Société Psychédélique Française pleiten voor een betere erkenning van therapeutisch gebruik van psychedelische stoffen en voor een herziening van de huidige wetgeving.
5.2. Wetgeving in België
België heeft een vergelijkbare positie als Frankrijk, met strenge wetten die het gebruik van paddenstoelen die psilocybine bevatten verbieden.
Echter, net als in Frankrijk, begint het debat over het medisch gebruik van psychedelische stoffen aan kracht te winnen, gevoed door veelbelovende resultaten van internationale studies.
Onderzoeksgroepen en gezondheidsorganisaties, zoals de Psychedelic Society Belgium, pleiten voor een herziening van de huidige wetgeving, vooral voor gecontroleerd gebruik in medische omgevingen.
5.3. Wetgeving in Zwitserland
Zwitserland hanteert een soepelere benadering van psychedelische stoffen, met name voor medisch onderzoek. Psilocybine is geclassificeerd als een gecontroleerde stof, maar mag worden gebruikt in wetenschappelijke en therapeutische onderzoekscontexten, onder strikt gereguleerde voorwaarden.
Zwitserse ziekenhuizen en klinieken zijn gemachtigd om psilocybine te gebruiken in klinische proeven, waarbij ze het potentieel ervan onderzoeken voor de behandeling van mentale stoornissen zoals therapieresistente depressie.
Dit maakt Zwitserland een van de meest vooruitstrevende Europese landen in de integratie van psilocybine binnen de medische context.
5.4. Wetgeving in de rest van Europa
De rest van Europa kent een gevarieerd wettelijk landschap wat betreft psilocybine en andere psychedelica. In de Nederlanden is de verkoop van truffels die psilocybine bevatten legaal, hoewel de paddenstoelen zelf sinds 2008 verboden zijn.
Deze uitzondering heeft het land in staat gesteld een centrum te worden voor begeleide psychedelische retraites, waar truffels legaal worden gebruikt onder professionele supervisie.
In Duitsland wordt psilocybine geclassificeerd als een verboden stof, maar er wordt onderzoek gedaan onder strikt gereguleerde protocollen.
In Spanje is de teelt van paddenstoelen die psilocybine bevatten illegaal, maar persoonlijk gebruik in privécontexten wordt getolereerd, wat een ambigu juridisch gebied creëert.
In Oost-Europa zijn de wetten over het algemeen strenger, met een totaalverbod op psilocybine in de meeste landen. Sommige staten, zoals Tsjechië, hanteren echter een liberale benadering van persoonlijk bezit, hoewel verkoop en distributie illegaal blijven.
5.4. Andere voorbeelden van landen wereldwijd:
- Verenigde Staten (Oregon) : In november 2020 werd Oregon de eerste Amerikaanse staat die het medisch gebruik van psilocybine legaliseerde, waarbij het gebruik onder toezicht werd toegestaan voor de behandeling van mentale aandoeningen zoals therapieresistente depressie.
- Verenigde Staten (Colorado) : In november 2022 legaliseerde Colorado het medisch gebruik van psilocybine, waarmee het zich bij Oregon voegde door psychedelische behandelingen onder toezicht toe te staan voor patiënten met psychische aandoeningen.
- Australië : In juli 2023 werd Australië het eerste land dat het gebruik van psilocybine en MDMA legaliseerde voor de behandeling van ernstige psychische aandoeningen, zoals therapieresistente depressie en posttraumatische stressstoornis, onder toezicht van erkende psychiaters.
- Canada : Sinds 2020 staat Canada het medisch gebruik van psilocybine toe onder speciale vrijstellingen verleend door Health Canada, voornamelijk voor terminale patiënten of mensen met ernstige psychische aandoeningen.
- Jamaica : Hoewel psilocybine niet formeel is gelegaliseerd in Jamaica, wordt het medisch gebruik grotendeels getolereerd, en het land is een populaire bestemming geworden voor therapeutische psychedelische retraites.
- Brazilië : In Brazilië maakt het ontbreken van wetten die psilocybine specifiek verbieden een impliciete legalisatie mogelijk, waarbij psychedelische paddenstoelen vaak worden gebruikt in religieuze en therapeutische contexten.
- Portugal : Sinds de decriminalisering van drugs in 2001 staat Portugal het gebruik van psilocybine toe voor medicinale doeleinden onder medische controle, waarbij deze stof wordt geïntegreerd in een volksgezondheidsbenadering gericht op behandeling in plaats van repressie.
- Costa Rica : Hoewel niet formeel gelegaliseerd, wordt het medicinale gebruik van psilocybes in Costa Rica getolereerd, vooral in retraites en therapeutische centra die een internationale clientèle aantrekken die op zoek is naar alternatieve behandelingen.
5.5. Ethische Debatten
Het gebruik van psychedelische paddenstoelen roept complexe ethische vragen op, met name met betrekking tot hun veiligheid, regulering en potentiële impact op de samenleving.
Hoewel recent onderzoek veelbelovend is, is het cruciaal om ervoor te zorgen dat deze stoffen op een veilige en gecontroleerde manier worden gebruikt om het risico op psychologische afhankelijkheid of andere ongewenste effecten te minimaliseren.
Een ander ethisch aspect betreft de eerlijke toegang tot deze behandelingen. Als psilocybine en andere psychedelica worden goedgekeurd voor medisch gebruik, zal het essentieel zijn om ervoor te zorgen dat deze therapieën voor iedereen toegankelijk zijn, en niet alleen voor degenen die het zich kunnen veroorloven of die in rechtsgebieden wonen waar deze stoffen zijn gelegaliseerd.
6. Wetenschappelijke en Technologische Innovaties
6.1. Biotechnologische Vooruitgang
De vooruitgang in biotechnologie maakt het tegenwoordig mogelijk om veiligere of specifiekere versies van psilocybine te synthetiseren, of analogen te creëren zonder hallucinogene effecten maar met dezelfde therapeutische voordelen.
Bedrijven zoals Compass Pathways en Usona Institute staan aan de voorhoede van deze ontwikkelingen en streven ernaar psychedelische medicijnen te creëren die op de markt kunnen worden gebracht voor de behandeling van diverse mentale aandoeningen.
6.2. Rol van Hersenbeeldvorming
Het gebruik van geavanceerde hersenbeeldvormingstechnieken, zoals functionele MRI (fMRI), heeft wetenschappers in staat gesteld om in realtime het effect van psychedelica op de hersenen te bestuderen.
Deze technieken tonen aan hoe psilocybine de connectiviteit tussen verschillende hersengebieden verandert en de activiteit van het DMN vermindert, wat visueel bewijs levert van de neurobiologische veranderingen die ten grondslag liggen aan de waargenomen psychologische en therapeutische effecten.
7. Maatschappelijke en Culturele Impact
7.1. Verandering in Publieke Perceptie
Het is interessant om te zien hoe de publieke percepties rond psychedelische stoffen zijn geëvolueerd. Ooit gestigmatiseerd en geassocieerd met de tegenculturen van de jaren 1960, worden deze stoffen nu herzien vanuit een wetenschappelijk en therapeutisch perspectief.
Documentaires zoals Fantastic Fungi en boeken zoals How to Change Your Mind van Michael Pollan hebben een sleutelrol gespeeld in deze rehabilitatie, door het grote publiek bewust te maken van het therapeutische potentieel van psychedelica.
7.2. Invloed op Cultuur en Spiritualiteit
De herintroductie van psychedelica in de moderne samenleving beïnvloedt ook spirituele praktijken en genezingsgemeenschappen. Psychedelische retraites onder begeleiding van therapeuten of moderne sjamanen worden steeds populairder en bieden veilige ruimtes om veranderde bewustzijnstoestanden te verkennen.
Deze psychedelische heropleving kan ook worden gezien als een terugkeer naar oude spirituele praktijken, waarbij psychedelica werden gebruikt als heilige hulpmiddelen om de mysteries van de geest en het universum te verkennen.
8. Risico's en Controverses
8.1. Potentiële Risico's
Hoewel psychedelica, zoals psilocybine, veelbelovend therapeutisch potentieel tonen, is het cruciaal te erkennen dat ze niet zonder risico's zijn.
Een van de meest genoemde gevaren is dat van "bad trips", potentieel negatieve, zelfs angstaanjagende ervaringen die kunnen optreden onder invloed van deze stoffen. Deze episodes kunnen gevoelens van intense angst, verwarring en wanhoop omvatten, en kunnen verergerd worden door een stressvolle omgeving of een onstabiele gemoedstoestand (het concept van "set and setting" is hier fundamenteel). Sommige YouTube-kanalen behandelen dit onderwerp, waaronder met name "La gazette de l'abîme" met specifiek deze video over het onderwerp bad trip.
Een ander belangrijk risico is de heractivatie van traumatische ervaringen. Psychedelica kunnen gebruikers ertoe brengen pijnlijke herinneringen of onderdrukte trauma's opnieuw te beleven, wat therapeutisch kan zijn in een gecontroleerde therapeutische setting, maar potentieel destabiliserend zonder de juiste supervisie. Dit kan leiden tot paniekaanvallen of episodes van acute angst.
In tegenstelling tot stoffen zoals alcohol of tabak, die een hoog risico op fysieke verslaving met zich meebrengen, veroorzaken psychedelica geen fysieke verslaving. Er bestaat echter een potentieel voor psychologische afhankelijkheid, waarbij de gebruiker overdreven gehecht kan raken aan de ervaringen of inzichten verkregen onder invloed van deze stoffen.
Wat betreft de vergelijkende gevaarscores worden psychedelica echter erkend als aanzienlijk minder schadelijk dan legale stoffen zoals alcohol of tabak. Alcohol wordt geassocieerd met een hoog risico op fysieke afhankelijkheid, orgaanschade (zoals leverziekten), en risicovol gedrag, terwijl tabak een van de belangrijkste oorzaken is van vermijdbare ziekten wereldwijd, waaronder longkanker en hart- en vaatziekten.
Psychedelica zoals psilocybine hebben daarentegen een lager risicoprofiel wat betreft fysieke toxiciteit en sterfte. Een studie gepubliceerd in The Lancet plaatste psilocybine zelfs onder de minst gevaarlijke drugs, wat betreft schade aan de gebruiker en de samenleving.
Figuur 2 : Drugs gerangschikt op hun algemene gevaarscores, met de afzonderlijke bijdragen aan de totale scores van schade aan gebruikers en schade aan anderen. (src : The Lancet)
Dit betekent echter niet dat psychedelica zonder risico zijn. De langetermijneffecten van frequent gebruik zijn nog niet volledig begrepen, en er lopen studies om de mogelijke neuropsychologische gevolgen van het gebruik te onderzoeken. Bovendien zijn zeldzame, maar reële psychotische incidenten gedocumenteerd bij personen die vatbaar zijn voor mentale stoornissen, wat het belang van een voorafgaande beoordeling door een gezondheidsprofessional benadrukt.
Samengevat, hoewel psychedelica aanzienlijke therapeutische voordelen kunnen bieden, moet hun gebruik worden begeleid door gekwalificeerde professionals in veilige omgevingen, met een voorafgaande beoordeling van individuele risico's.
Zelfmedicatie zonder reflectie op de "set and setting" wordt afgeraden, omdat dit het risico op ernstige bijwerkingen aanzienlijk verhoogt.
8.2. Ethische Controverses
De ethische debatten rond psychedelica omvatten zorgen over de commercialisering van deze stoffen, het respect voor inheemse tradities, en kwesties rond geïnformeerde toestemming in klinische studies.
Sommige experts vrezen dat de rush naar psychedelica kan leiden tot commerciële uitbuiting die de spirituele en culturele aspecten van deze stoffen zou kunnen negeren, of zelfs de inheemse gemeenschappen in gevaar kan brengen die deze kennis al eeuwenlang hebben bewaard.
9. Lange Termijn Vooruitzichten
9.1. Impact op de Gezondheidszorgsystemen
Als psychedelica hun effectiviteit bij de behandeling van psychische stoornissen blijven aantonen, kunnen ze een significante impact hebben op de gezondheidszorgsystemen door de last van chronische ziekten te verminderen en nieuwe behandelopties te bieden.
De kosten van de gezondheidszorg gerelateerd aan psychische aandoeningen zijn exorbitant, en de introductie van therapieën gebaseerd op psychedelica zou deze kosten mogelijk kunnen verlagen terwijl de uitkomsten voor patiënten verbeteren.
9.2. Toekomstige Wetenschappelijke Ontwikkelingen
Toekomstige richtingen in psychedelisch onderzoek zullen waarschijnlijk grotere en meer diverse studies omvatten, verkenningen van specifieke werkingsmechanismen, en de ontwikkeling van nieuwe psychedelische analogen.
Het onderzoek zal zich ook richten op de langetermijneffecten van het gebruik van psychedelica, evenals op het optimaliseren van therapeutische protocollen om de voordelen te maximaliseren en de risico's te minimaliseren.
10. Erkende Wetenschappelijke Referenties
Om de in dit artikel besproken onderwerpen verder te verdiepen, volgt hier een lijst van wetenschappelijke en academische referenties waarop wij dit artikel hebben gebaseerd:
-
Carhart-Harris, R. L., et al. (2016). "Psilocybine met psychologische ondersteuning voor therapieresistente depressie: een open-label haalbaarheidsstudie." The Lancet Psychiatry.
- Griffiths, R. R., et al. (2006). "Psilocybine kan mystieke ervaringen veroorzaken met aanzienlijke en blijvende persoonlijke betekenis en spirituele betekenis." Psychopharmacology.
- Johnson, M. W., et al. (2014). "Pilotstudie van de 5-HT2AR agonist psilocybine bij de behandeling van tabaksverslaving." Journal of Psychopharmacology.
- Stamets, P. (2020). Fantastische Paddenstoelen: Hoe Paddenstoelen Kunnen Genezen, het Bewustzijn Kunnen Veranderen en de Planeet Kunnen Redden.
- Pollan, M. (2018). Hoe je je geest kunt veranderen: Wat de nieuwe wetenschap van psychedelica ons leert over bewustzijn, sterven, verslaving, depressie en transcendentie.
- Majić, T., Schmidt, T. T., & Gallinat, J. (2015). "Psychedelische drugs en het centrale zenuwstelsel: een klinische review van mechanismen, effecten en therapeutisch potentieel." Journal of Neurotherapy.
- Chambon, O. (2015). Psychedelica in Psychotherapie: Een Revolutie in het Verschiet? Albin Michel.
- Suntay, T. A. (2022). Microdoseren met Amanita Muscaria: Creativiteit, Genezing en Herstel met de Heilige Paddenstoel. Inner Traditions.
- Williams, D. (2020). Vliegenzwam: Een Compendium van Geschiedenis, Farmacologie, Mythologie, & Verkenning. Psychedelic Press.
- Dupuis, D. (2021). Hallucinogene Paddenstoelen: Etnografie van een Hedendaags Gebruik. Editions Petra.
